Thời gian là một người mẹ (Time Is a Mother) | Ocean Vuong

THỜI GIAN LÀ MỘT NGƯỜI MẸ
(TIME IS A MOTHER)

Tập thơ của Ocean Vuong (Penguin, 2022)

 

Nhật Nam trích dịch.

 

- 1 -

 

CON BÒ MỘNG

 

Hắn đứng một mình ở sân sau, tối tăm

đêm chuyển tía quanh thân hắn.

Tôi không có lựa chọn. Tôi mở cửa

& bước ra. Gió

trên những cành cây. Hắn nhìn tôi với đôi mắt

xanh dầu hoả. Mi muốn gì? Tôi hỏi, mà không nhớ rằng

tôi không có ngôn ngữ. Hắn vẫn cứ thở,

để còn sống. Tôi đã là một thằng nhóc––

nghĩa là tôi đã giết chết

tuổi thơ tôi. & như mọi kẻ giết chóc, chúa của tôi

là sự lặng yên. Chúa tôi ơi, hắn vẫn còn nguyên

ở đó. Như một thứ được cầu nguyện

bởi một người đàn ông không miệng. Cái đèn màu lục lam

xoay tròn trong hốc của nó. Tôi không

muốn hắn. Tôi không muốn hắn

đẹp đẽ––mà cần cái đẹp

phải hơn cả nỗi đau phải đủ dịu êm

để giữ, tôi

với lấy hắn. Tôi chạm tới––không phải con bò mộng––

mà những vực sâu. Không phải một lời đáp mà là

một lối vào mang hình hài

một con thú. Như tôi.

_____________________

Bài thơ được viết toàn bộ ở thì quá khứ. (ND)

 

(Vuong, Ocean. "The Bull." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 1)

 

- 2 -

 

CON KHỦNG LONG CUỐI CÙNG

 

Họ hỏi ta rằng lúc ấy ra sao, ta bảo họ

tưởng tượng được sinh ra trong nhà an dưỡng

vùi trong lửa đỏ. Khi người thân ta tàn rụi, ta đứng đó

co một chân, giương hai tay, khép hai mắt & nghĩ:

cây cây cây khi cái chết sượt qua ta––toàn thây.

Ta đã chẳng hay chúa nhìn thấy ở nòi ta một nỗ lực thất bại

để đến thiên đường. Chẳng hay đôi mắt ta có ba

tông màu trắng nhưng chỉ có một hình bóng

của mẹ ta. Bà đang đứng dưới một tán hồng sâm

cổ xưa, buồn vì thời gian của bà trên cõi trần là mọi thứ

bà có. Ô con người, ta không giận ngươi vì ngươi đã thắng

mà vì ngươi đã chẳng ước ao thêm. Hoàng đế

của ngôn ngữ, cớ sao ngươi không làm chủ chữ Không

mà không lãng quên chữ Có? Tất nhiên, chúng ta có thể

hôn nhau nếu ngươi bằng lòng, nhưng ta cảnh báo ngươi đây––

mãnh liệt đấy. Đôi khi ta thấy trọng lực

như thế này: Thành thực một cách tàn nhẫn thì... & rồi

thao thao bất tuyệt. Ta đoán điều ta muốn nói

chính là ta đã ăn trái táo chẳng phải vì người đàn ông kia đã nói dối

khi hắn bảo ta đã sinh ra từ xương sườn hắn

mà vì ta muốn lấp đầy chính ta bằng nỗi đói khát mà nó

dành cho mặt đất, nơi xương cốt của giống nòi ta

vẫn còn mơ về ta. Ta cược ánh sáng trên trang này

còn chưa được phát minh. Ta cược ngươi chẳng từng đoán

rằng cái mông của ta một thời là kỳ quan

nơi xóm nhỏ. Rằng mấy con khủng long ba sừng say sưa

khi ta nhảy múa. Làm sao mà một thời, sau hàng tuần

nắng hạn, ta đã bước xuyên qua tiếng cười của cha mình

chỉ để cảm nhận cơn mưa. Ô kẻ lang thang trong gió táp, kẻ goá hy vọng

& những tràng cười. Ô người chị, hạt giống đã gieo––giúp ta––

Ta sinh ra để chết nhưng ta còn đây để ở.

 

(Vuong, Ocean. "The Last Dinosaur." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 29–30)

 

- 3 -

 

MỚN NƯỚC

 

Nếu tôi thức dậy & Tàu cứu thế

Tàu cứu thế đã

mất rồi

 

Nếu có một thứ đang run rẩy

kế bên tôi

 

Nếu tuyết trên tóc anh ấy 

là hết thảy những gì sót lại

 

của ngọn lửa

 

Nếu tụi tôi chạy qua vườn hoa quả

miệng hai đứa

há rộng

 

& vẫn quá bé

cho tiếng amen

 

Nếu tôi nhập tịch chính tôi

vào cái bóng

của một con sóng cả

 

Ít nhất là để giữ lấy

bằng cách mở ra––

bằng miền cực lạc

 

thì hãy cho tôi thứ này

ngày thứ tám

hãy để tôi tiến vào

cõi có gần-như-đã-hoá-không này

 

như cách mà cái chết lấp đầy

bất cứ thứ gì

mà không chừa dấu vết

 

(Vuong, Ocean. "Waterline." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 49)

 

- 4 -

 

NGHỆ THUẬT THI CA NHƯ HOÁ CÔNG

 

Và Thiên Chúa đã thấy rằng ánh sáng thực tốt lành.

–– Sáng thế 1:4

 

Bởi cánh bướm vàng

            rập rờn trong bùn đen

đã là một từ

        bị ngôn ngữ của nó bỏ rơi.

Bởi không còn ai

            bước tới––& ta đã

hết lý do.

                 Nên ta đã gom những nắm

tro, đen như mực,

           nhào nện chúng

                     thành cốt tuỷ, thành

một khối sọ dày

                 đủ để cất giữ

            lời nguyền êm ái

của những giấc mơ. Phải, ta đã định

                                                   nhân từ––

nhưng chỉ làm được đến vậy

                     ấy là xây một cái lồng

bao lấy con tim. Hai mí chớp

                        phủ lên đôi mắt. Phải,

                  ta đã cho nó đôi tay

dẫu biết

        rằng để kéo miếng đất sét ấy dài ra

     thành năm lưỡi sáng loà,

                            ta đã đi

xa quá. Bởi ta cũng đã

                    cần một chốn

dung thân. Nên ta đã nhúng

                      những ngón tay ta trở vào

trong lửa, cạy mở

                 hàm dưới

        đến khi vết thương rộng ra

thành một cuống họng,

        đến khi từng chiếc lá rung rinh ánh bạc

                                 với tiếng thét ấy

thê thảm vô cùng

                    & ta đã xong

& nó là con người.

_____________________

Bài thơ từng được đăng trên Poetry Foundation với tựa đề "Essay on Craft". (ND)

 

(Vuong, Ocean. "Ars Poetica as the Maker." Time Is a Mother, Penguin Press, 2022, p. 81–82)

 

- 5 -

 

THUYỀN ĐỒ CHƠI

 

cho Tamir Rice

 

nhựa vàng

biển đen

 

mảnh vỡ hình con mắt

trên tấm bản đồ tối sầm

 

giờ chẳng có bờ 

để đến––hay 

để rời

chẳng có gió chỉ có 

sự chờ đợi này

thứ đẩy bạn đi

 

như thể những giây

có thể bước vào đó

& chẳng bao giờ rời bỏ

 

thuyền đồ chơi––không mái chèo

mỗi con sóng

một chiếc đèn xanh

vượt thời gian

 

thuyền đồ chơi

chiếc lá đồ chơi rụng

từ một cái cây đồ chơi

đang đợi

 

đang đợi

như thể bầy

sẻ*

thưa đi trên đầu bạn

chưa bị

tên của chúng

xuyên thủng

_____________________

* Bản gốc: “waiting/ as if the sp-/ arrows”. Tác giả nhận ra trong từ “sparrow” (chim sẻ) có chứa “arrow” (mũi tên). Do đó mới có ý thơ cuối: bầy sẻ chưa bị tên của chúng xuyên thủng. Trùng hợp thay, trong tiếng Việt, “tên” (name) đồng âm với “tên” (arrow). (ND)

 

(Vuong, Ocean. "Toy Boat." Time Is a Mother, Penguin Press, 2022, p. 83–84)

 

- 6 -

 

ĐIỂM GỢI*

 

Theo Smithsonian, từ 1830 đến 1935, có hơn 350 vụ tư hình** được ghi chép qua loa tại California, các nạn nhân chủ yếu là người gốc Mexico, Trung Quốc và Mỹ bản địa.

 

Ở đây có ánh nắng, đủ vàng để đem tới ngân hàng. Có hoa thủy tiên và cỏ mao hương. Chúng tôi đã làm điều này cho bạn bằng đôi bàn tay mình. Hãy nhìn đôi bàn tay chúng tôi, họ nói. Không có gì để che giấu. Nhưng bạn nhìn kỹ hơn và thấy, trong tấm ảnh ấy, một bóng đen làm nhuộm lên đất, phủ lên những bông hoa nâu đỏ, vất vưởng mình nó. Một cái hố trên đất. Và bạn tự hỏi liệu nó có phải là lối vào hay có chăng là dấu vết của một thứ cao hơn, một thứ đang rời đi trên đôi cánh. Vâng, nó chỉ là một con chim, họ nói. Một vệt nhoè, lỗi của máy ảnh. Một sản phẩm của thời đại nó. Đây hoàn toàn là sản phẩm của thời đại. Hãy nhìn ánh nắng, họ nói. Cách mà nó chiếu xuyên qua. Mấy thứ lồ lộ mà chẳng ai hay. Hãy nhìn, hồi ấy còn rất nhiều không gian. Và hẳn là bạn nhìn. Bạn nhìn và nhìn và đó là sự thật. Có quá nhiều không khí phải giải thích. Nhưng đôi mắt bạn hướng trở lại vào một mặt trăng đen sà xuống đất. Dấu chấm câu nguyên cỡ không được thốt ra. Ký ức của một cái bóng mới xác tín làm sao, bạn nghĩ. Làm sao mà bạn gần như có thể thấy ai đã làm nên đường cong của nó. Giờ, nếu có thể xin bạn hãy nhìn trực tiếp phía trên, họ nói. Vẫn còn có bầu trời. Xanh như con mắt duy nhất đè nặng lên chúng ta. Chẳng có gì để che giấu dưới mặt trời này. Và tay bạn đưa tới cổ họng, để chắc rằng bạn vẫn còn là người nói, rằng tiếng Anh vẫn được coi là chỗ hỏng hóc của bạn. Rằng nó chưa chảy thành một vũng đen như mực ở dưới chân bạn. Bạn lần tìm cổ họng của mình vì lịch sử đã chứng minh cái sọ được người đào huyệt nắm trong tay thường là cái sọ đang ẩn sau gương mặt bạn. Nhưng đây là những bông cúc đấy, họ nói. Và đây là những con ngựa. Chúng tôi đã chỉnh sửa chúng để phục vụ niềm vui thưởng lãm của bạn. Chúng tôi đã chạm và chỉnh sửa. Giờ, nếu bạn đi đường này, họ nói, sẽ còn nhiều điều thú vị hơn để xem.

_____________________

* Tựa đề gốc của bài thơ là "The Punctum", liên văn bản đến thuật ngữ "punctum" mà Roland Barthes sử dụng, trong cuốn sách "Camera Lucida: Reflections on Photography" (1980), để mô tả một chi tiết hay khoảnh khắc cụ thể trong một bức ảnh, có khả năng xuyên thấu vào nhận thức của người xem, để lại ấn tượng lâu dài hoặc sự cộng hưởng cảm xúc nơi người xem. Trong bài thơ, Ocean Vuong miêu tả trải nghiệm của một chủ thể khi xem một bức ảnh, mà punctum của bức ảnh đó chính là cái bóng của người bị xử tư hình, tượng trưng cho bạo lực và bất công của lịch sử vẫn ám ảnh và ảnh hưởng đến hiện tại. (ND)

** Tư hình (lynching) là một hình thức trừng phạt hoặc trả thù mà không có thủ tục tố tụng hợp pháp, thường bằng cách treo cổ. Tư hình phổ biến nhất ở Hoa Kỳ vào cuối thế kỷ 19 – đầu thế kỷ 20, là hiện thân của bạo lực phân biệt chủng tộc. (ND)

 

(Vuong, Ocean. "The Punctum." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 85–86)

 

- 7 -

 

SUÝT NỮA LÀ NGƯỜI

 

Đã một thời gian dài kể từ thân tôi.

Kham không nổi, tôi để nó xuống

đất như cách cha tôi

gieo hạt xí ngầu. Đã một thời gian dài kể từ

thời gian. Nhưng hồi ấy tôi còn trọng lượng. Còn chất

& gân, tổn thương cậu có thể thấy

khi nhìn vào giữa hai bàn tay mình & nghe

máu chảy. Họ bảo tôi đó gọi là đọc,

quá muộn. Nhưng quá muộn. Tôi đỏ. Tôi rành thạo

ngôn ngữ & vây quanh tôi

là những hồn ma. Tôi đã dùng đến kho chứa

những động từ quá cố của mình & đột nhập

vào một thư khố của những cơ hội lần hai,

phòng cấp cứu. Ở đó họ đã băng bó

đầu tôi, trong khi những con chữ đen

cứ mãi xuyên thấm,

như thế này. Hồi ấy, tôi còn không thể

khiến tụi con trai để mắt tới tôi

cả khi khoác cái áo bò được nhất.

Ấy là năm 2006 hay 1985 hay .327.

Quả là một thời đáng sống! họ nói,

lần này to hơn, nhiều súng trường hơn.

Tôi đã kể cậu chưa? Tôi xuất thân từ một dân tộc làm điêu khắc

mà đống đổ nát là tuyệt tác của dân tôi. Chúng tôi

đã cố. Khiếm nhã, nín thinh, tóc bát úp & tiểu đường,

tôi đã có một niềm cảm thương. Những tấm sàn kêu kẽo kẹt

khi tôi khóc bất động bên cửa sổ phòng hồi sức.

Nếu từ ngữ, như họ quả quyết, không có trọng lượng

trong thế giới của chúng tôi, cớ sao chúng tôi cứ

mãi chìm, vậy Bác sĩ––ý tôi là Chúa––cớ sao nước lại nuốt

những bàn tay suýt nữa là người của chúng tôi

khi chúng tôi hát? Như thế này.

 

(Vuong, Ocean. "Almost Human." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 94–95)

 

- 8 -

 

ROSE THÂN THƯƠNG

 

Tôi đã chứng kiến thân thể mẹ tôi, đau bệnh rồi hấp hối.

––Roland Barthes

 

Giờ để con bắt đầu lại

rằng mẹ không còn nữa Mẹ à

nếu mẹ đang đọc những dòng này thì mẹ đã sống qua

cuộc đời mẹ và bước vào trong đây nếu

mẹ đang đọc những dòng này

thì viên đạn chưa hề biết chúng ta

nhưng con biết Mẹ à mẹ không thể

đọc napalm rơi trên mái trường quê

 

của mẹ hồi sáu tuổi & mọi sự

là thế đấy họ bảo một từ

chỉ là thứ mà nó

biểu đạt nhờ đó con mới biết rằng

mũi tên trong lưng con

nghĩa là cuối cùng con

cũng xinh đẹp một từ như viên đạn

la cà trong một chiều

 

hổ phách trên đường nó đi

tới ý nghĩa cuốn sách mở ra như

một cánh cửa nhưng cuốn duy nhất mẹ

từng đọc là một cái quan tài hai nắp

của nó đóng sập trên những chuyện thương cảm

về một người em trai con chỉ vào

mẹ vào con hôm nay một thứ Năm con

đã đi một mình một quãng đường dài

 

mà không được cứ dừng lại

để chạm vào cái bóng của con phòng khi

cảm xúc là chân lý duy nhất

& ở dưới đó

ở đó giữa ngón cái & ngón trỏ

một con kiến chạy vòng tròn rồi zigzag

con đã khao khát ý nghĩa nhưng giờ lại nghĩ

ấy chỉ là gánh nặng nó đang mang

 

khiến nó lảo đảo: một con kiến khác

cong queo & lạnh ngắt được nó vác

trên đôi vai chúng trông như một cặp

trích dẫn thiếu mất lời người ta nói

chúng có thể chở nặng gấp 5,000 lần thân chúng

nhưng thường là những mẩu bánh mì

thay vì những người anh em được mang

về nhà nhưng đi quá xa

 

nghĩa là thừa nhận ngày tàn ở đâu đó

thay vì ở đây không không Mẹ ơi đây

là tên mẹ mà con nói và chỉ

vào chữ Hồng trên giấy khai sanh mỏng manh

như bụi Hồng mà con nói nghĩa là

hoa hồng con đặt ngón tay mẹ lên một bông

quen thuộc quá nó trông thật giả tạo

những cánh hoa nhựa đỏ đẫm keo mà con sẽ chẳng

 

đưa nó vào thơ của mình con chối từ

diện mạo của nó––phần đầu quá khổ

sáo mòn sờn đi ở rìa

giống như một thứ bị đạn

đâm rách con được sinh ra

bởi mẹ đang đói khổ nhưng

làm sao có thứ gì có thể

được tìm thấy chỉ với hai bàn tay

 

chỉ với hai bàn tay mẹ đã ném phịch

một bịch cá cơm thừa vào hũ kiếng

ngày trôi bình yên chờn vờn một làn gió nhẹ

trong ánh hổ phách trên đầu chúng ta 

những nhánh cây New England màu xám không chạm

mà đong đưa để làm nước mắm mẹ bảo

con phải mang cái mùi những cái xác

được muối & nghiền cả năm trong một cái hũ cao

 

bằng một thằng bé chúng đã rơi xuống với những tiếng

thùm thụp trơn tru như những viên đạn mỗi từ phải dừng lại

ở một chỗ––cớ sao không phải một thi sĩ

da vàng con thêm nước mắm vào, con lấy

nước mắm ra con nhảy

trên dòng kẻ tới khi con là dòng kẻ

mà chúng xen ngang hoặc gạch bỏ

chúng gần như đã giết con

 

mẹ bảo vì là da trắng

với cái thông toa-lét mẹ đã nhấn xác cá

xuống tiếng xuơng cá vỡ như sỏi

đường tĩnh mạch tím trên cổ tay mẹ ánh lên

cha của mẹ là một người lính da trắng

tóc mẹ hổ phách mẹ nói vậy họ đã nói mẹ

phản bội gọi mẹ là ma

nữ họ đã trét cứt bò lên mặt mẹ

 

ở chợ để làm cho mẹ nâu

như con & cha con những ánh mắt dữ

từ trong cái hũ họ bắn em trai của mẹ mẹ nói và nhìn xuống

nhưng né tránh những ánh mắt 

đã chết em trai nhỏ của mẹ

nếu đọc nghĩa là sống đồng thời

trong hai thế giới vậy cớ sao

 

chú ấy không ở đây Ben đã nói ta có thể làm

bất kể điều gì trong một bài thơ

nên con đã bước ngay ra khỏi đó để bước vào

trong này được nhập vào tức là

được định nghĩa lại viên đạn có được tên của nó

bằng cách xô đẩy thịt vào nhau con đã bị đánh động

bởi những từ ta nói hằng ngày con đã bị bắt giữ

bởi đoạn này nó xuyên qua con mở tung

 

con ra đôi mắt đang đọc này

chưa được chữa lành đã khép nhưng trĩu đầy ý nghĩa

nặng như chì mà những phần của nó

là biển đỏ ngầu trong con bắp gân suy thành mô mềm

máu con một sự phiên dịch vô biên

những lỗi sai trong bàn tay

bạn đọc một bông hồng toang hoác Hồng

con nói nó cũng có nghĩa là

màu hồng cái sắc thái mỗi viên đạn đều chạm tới

trước khi tìm thấy bản ngã đích thực của chúng Calvino đã nói

bản năng con người là cười

khi ai đó té ngã những tên lính

đã cười giòn giã khi chúng bắn

em trai mẹ đang chạy cái áo xanh

da trời của chú trở hồng trên mặt đất

giống loài ta tiến hoá thành thợ săn Calvino nói tiếp

 

cái thây ngã quỵ một tín hiệu

của thịt thà cho nên cơn đói khát dẫn tới niềm khoái lạc

chết người gần như hoàn hảo

mẹ cười mũi mẹ ở sâu

trong cái hũ bởi viên đạn

làm mẹ có thực bằng cách tước đi

ấy là điều hoàn hảo trong thơ ca văn bản

được khuếch đại bằng cách tẩy xoá đầy

 

sát khí dẫn tới nghệ thuật

không thể tránh khỏi tù nhân ban sơ

trong quan tài cẩm thạch của mình độ dài

bằng một con cá một dòng thời gian

chạy dọc trang giấy để ghi lại những ngày tháng

cái chết một phép đo

cách biệt đời sống

cái xác nở hoa

 

khi nó mục rữa thành Pink Rose Hồng Mẹ à

mẹ có đang đọc cái này không bạn đọc

thân mến bạn có phải mẹ tôi không nhưng

tôi không thể tìm thấy bà mà không có bạn nơi

này tôi đã xây bạn không thể

vào đây trong hàng tháng ròng thịt chúng

sẽ tan thành chất rữa nhầy màu nâu gần như

là nước xương sống cá rã ra

 

từng ngày cuối cùng là mùi hăng nồng

của những hồn ma mẹ đã nói mẹ đặt tên con

là biển nước bởi nó là thứ lớn nhất mẹ biết

chỉ sau ông trời con dán mắt vào những lớp óng bạc

lằn tối giữa hai con cá bị ép

là một ngón tay trong bóng đêm mà con nhẹ nhàng nhớ lại

trong bóng đêm ngón tay ông ấy

 

trên đôi môi con Mẹ à tiếng shhh của ông ấy

bạn của mẹ người đàn ông dõi theo con

khi mẹ làm ca

muộn ở nhà máy đồng hồ Timex cớ sao

con lại đang nghĩ tới điều ấy lúc này những cuống họng hổn hển

những cái vây lốm đốm mảng sáng hổ phách

của cánh cửa nhẹ nhàng lan rộng khi nó mở ra

shhh nghe như tiếng một con vật

 

bị dìm xuống nước khi mẹ khuấy tung

cái hũ hai cánh tay da trắng - da vàng những khúc ruột

cá màu hồng sủi bọt nhẹ nhàng mẹ phải

nhẹ nhàng nhớ lại người đàn ông ông ấy vẫn còn sống

trong những năm 90 khuôn mặt ông ấy một bông hồng đen

đang khép con à con à

con có biết thế nào là

mẹ đã nói vậy mà mồ hôi đổ trên cái hũ

 

là trở thành người duy nhất bị căm hờn người

duy nhất là kẻ thù da trắng của chính quê hương

con chính gương mặt

con cây cối chúng đang gào thét

trên đầu chúng ta lá đỏ đang rời cành những vết cắt nhỏ

trên trời xanh con đã dịu dàng chạm vào

khuỷu tay mẹ lũ cá bơi tròn

trong vòng xoáy liên miên đã qua của chúng

 

những con mắt mù loà không không Mẹ à con đã nói

mà hẫng đi nhịp thở con không biết

chuyện đó ra sao & con ngẩng

đầu mình hướng về phía vầng dương

rực rỡ xua tan

nếu mẹ đang đọc những dòng này thì

con đã sống qua cuộc đời con và bước vào cuộc đời mẹ

mẹ người đã nói với em trai mình rằng mẹ đang đói

 

nên chú ấy đã trộm con gà quay

nên chú ấy đã giấu nó dưới cái áo xanh

da trời & đó không phải

lỗi của mẹ bạn đọc à bạn đã phải

lao động bạn đã phải dậy

lúc trời tảng sáng màu xanh máu để nổ máy

xe của mình bạn đã pha

cà phê uống liền bằng cả hai tay

 

ăn bữa trưa là bánh mì Wonder chấm

sữa đặc trong bãi đậu xe

một mình bạn đã mua bút chì cho tôi bạn đọc à tôi

không thể nói nên tôi đã viết chính mình vào

thinh lặng nơi con đã đứng chờ mẹ Mẹ à

để mẹ đọc con mẹ có đọc con lúc này không mẹ có

nói lại câu mayday mayday mẹ đã mơ thấy

nhúng những mẩu gà

 

vào nước mắm khi mẹ trốn trong mấy cái hang

phía trên ngôi làng của mẹ mẹ là ma nữ

da trắng hồn ma đói ăn

nhưng mẹ lẽ ra không nên

đói đến thế mẹ nói và nhìn lên

những chiếc lá đỏ son xuyên qua bầu trời

xanh màu em trai mẹ hận cơn đói của mình những mạch máu

trên hai nắm tay mẹ cái hũ tất thảy thứ nước ép màu hổ phách

 

trống rỗng như một cái từ

một tâm trí không thốt thành lời đừng viết

về mẹ mình nữa người ta đã nói vậy

nhưng con không bao giờ có thể lấy đi

bông hồng ấy nó nở trở lại tựa như cái miệng hồng

của con làm sao

con có thể nói mẹ nghe điều này khi mẹ luôn

ở bên phải của ý nghĩa

 

khi nó đẩy mẹ xa hơn vào cõi

trắng làm sao con có thể nói rằng cái lỗ

trên lưng em trai mẹ không phải là

một phần của em trai mẹ mà người em trai

cách biệt của mẹ chú ấy vẫn đang chạy

ở đâu đó bởi con đã viết điều đó

ở thì hiện tại viên đạn bị giữ lại

ngay phía sau cái chết của chú một con côn trùng

 

mắc kẹt trong hổ phách con gà

cháy đen được chú ôm chặt vào ngực bụi bặm

bay lên từ đôi dép buộc quai

khi chú chạy nước rút về phía tương lai

nơi mẹ đang đứng chờ cạnh cửa sổ

méo mó vì mưa những bước chân ướt

trên đường Risley nhưng bạn đọc à

đó chỉ là đứa con trai bạn trở về nhà

 

lần nữa sau giờ học sau khi

đám du côn gí mặt nó vào đất bẩn

màu nâu giả sử con nói rằng ngón tay

nhanh nhất chỉ vào mẹ

là con đấy Mẹ ơi thì liệu mẹ có quay mặt đi

Con chỉ vào mẹ không không con đã đi

xuyên thẳng qua mẹ để lại một bông hồng màu hồng nóng rực

ngay giữa bệnh viện

 

ở Sài Gòn ơi bạn đọc người

không thể đọc

hay viết bạn đã viết một đứa con trai

vào trong thế giới này không bằng

một từ nào mà chỉ bằng một âm tiết thật là

giống như một viên đạn nhiệt của nó lấp đầy bạn

hôm nay một thứ Năm

(của chúng ta chứ chẳng phải của Vallejo) rải rác

 

mây một làn gió nhẹ tôi

quỳ gối để viết

tên chúng ta lên vỉa hè

& chờ cho những con chữ

báo hiệu một tương lai một

mũi tên chỉ vào một lối

thoát tôi nhìn chằm chằm & chằm chằm

tới khi trời quá tối để

 

đọc con kiến & người anh em của nó giờ đã

về nhà từ lâu đêm

dâng ngập bức tường bê-tông đen

hai cánh tay tôi mờ như những câu văn

chưa viết hết bạn đọc à tôi đã

vay mượn đời tôi

để trao cho bạn những thứ tốt đẹp nhất

của tôi & những từ này những

 

côn trùng cá cơm này

những viên đạn này được cứu vớt & bị lưu đày

bởi nghệ thuật Mẹ à nghệ thuật của con đấy những

thân xác này con đặt

cạnh nhau trên

trang giấy để nói với mẹ rằng

thì hiện tại của chúng ta

chưa hề quá muộn

 

(Vuong, Ocean. "Dear Rose." Time Is a Mother, Penguin, 2022, p. 96–108)